تاریخچه چسب 2
صمغ ها و سریشها بخشی از یک خانواده بزرگتر به نام چسبها هستند. اکثر چسبها پایه شیمیایی دارند، در حالیکه صمغ ها و سریشها دارای ترکیبات آلی هستند. امروزه این مواد به یک واژه اطلاق می شوند و آن هم چسب است.
سریشها یا صمغ ها محصول گیاهان مختلفی هستند. همانطور که می دانید چسبها تاریخچه بسیار کهنی دارند. اولین شواهد استفاده از صمغ ها به عصر نئاندرتال و نقاشی های دیواره غارها که مربوط به دویست هزار سال قبل از میلاد است، باز می گردد. هنرمندان اولیه آثارشان را با استفاده از شیره ها و رنگدانه های گیاهی در رطوبت غارها مقاوم و ماندگار می کردند .قطعات نیزه های سنگی بجا مانده از آنها در حالیکه با ماده ای سیاه رنگ قیر مانندی به چوب درختان چسبانده شده بودند شاهد خوبی دال براطلاع انسان های اولیه از کاربرد چسب ها هستند. از نمونه چسب های کشف شده ازهفتاد هزار سال قبل از میلاد، صمغی به رنگ قرمز است که درجنوب آفریقا بدست آمده است. سال های دور پس از استفاده از اولین چسب ها که پایه گیاهی داشتند، انسانهای اولیه اعضای بدن حیوانات را برای چسباندن اشیاء به یکدیگر آزمودند، این اعضا شامل استخوان، سم، دندان و حتی بادکنک هوای ماهی ها که همگی متشکل از بافت چسبنده ای هستند، می شد.
در حدود 6000 سال قبل، انسانها از صمغ ها برای چسباندن تکه های ظروف سفالیشان استفاده می کردند. در دوران بابلیان از یک نوع چسب قیر مانند برای چسباندن مردمک چشم مجسمه ها استفاده می شده است.
رومیان از سقز (ماده چسبناک و صمغی که از درختان برگ سوزنی ، نظیر سرو و کاج و یا درخت صنوبر ترشح می‌شود) در صنعت کشتی سازی استفاده می‌کردند. به تدریج مواد دیگری مانند موم ، عسل و یا مواد ژله مانندی از ماهی ، شاخ حیوانات یا شیر و تخم مرغ بکار گرفته شدند و با پیشرفت صنایع و استخراج و پالایش نفت ، از قیر و قطران نفت و ... به‌عنوان چسب استفاده به عمل آمد.
مصریان قدیم نیز از چسب های حیوانی برای چسباندن و تعبیه اسباب و اثاثیه های چوبی و ساخت کاغذ پاپیروس استفاده می کردند. استفاده از چسب پوست توسط مصریان در ساخت وسایل چوبی به 2000 سال قبل از میلاد باز می گردد. این چسب ها که بر پایه پروتئین حیوانی بوده و معمولاٌ از پوست و استخوان حیواناتی مثل گاو و گوسفند بدست می آمده است.
اگرچه چسب پوست حیوانی تا اواسط 1900 جای خود را به چسب های مصنوعی داد، اما هنوز نقش مهمی در بازسازی مبلمان آنتیک ، همانند سازی سبک های خاص، تعمیر ادوات موسیقی وکاربردهای متنوع دیگردارد.
مغولها و بومیان آمریکا نیز روش استفاده از چسب ها را بخوبی می دانستند. یکی از دلایل برتری چنگیزخان مغول در جنگها قدرت خارق العاده او و استفاده مردان جنگی اش از جنگ افزارهای پیشرفته بوده است. جنس کمان های سربازان مغول، ترکه درخت لیمو و شاخ گاومیش بوده است. آنها ورقه های چوب و استخوان را توسط چسبی با فرمول مخصوص که تا هنوزفرمول ساخت آن ناشناخته مانده است، چسبانده و محکم می کرده اند. این کمانها با سرعتی بی نظیر تیرها را رها کرده و جبهه مقابل را شگفت زده می کرده اند.
راهبان قرون وسطی نیز از سفیده تخم مرغ برای چسباندن صفحات کتب مذهبی و براق کردن بخش های طلاکوب آن استفاده می کردند. ویولن ساز بزرگ،"سترادیواریوس" که نامش مترادف با "کیفیت" است، با استفاده از فرآیند ویژه ای توانسته بود از ماده چسبنده ی سری برای ساخت ویولن هایش استفاده کند و ورقه های نازک چوب را آنچنان به هم بچسباند که ویولن های ساخت او، تحسین برانگیزترین صداها را داشته باشند. متاسفانه راز چسبهای مورد استفاده او نیز، برای همیشه پنهان مانده است.
ازقرن شانزدهم تا قرن نوزدهم با توجه به متکی بودن صنعت مبلمان به چسب، چسب پایه حیوانی بسیار مورد استفاده کابینت سازان برجسته آن دوران بوده است. استفاده از چسب اعضای حیوانی در واقع از زمانی رایج شد که انسان ها آموختند با جوشاندن پوست، استخوان و رگ و پی آنها ماده کلاژن و پروتئین را از بافت های آنها استخراج کنند. کلاژن ماده چسبنده ای است که می تواند باعث چسبندگی اشیاء شود. بخش های غنی از کلاژن تمیز و جوشانده شده تا ژلاتین آن خارج و کلسیم و پروتئین آن باقی بماند. سپس خشک گردیده و به پودر تبدیل می شود در مرحله بعد با آب یا مایع دیگری مخلوط شده و مجددا" جوشانده می شده تا به غلظت مورد نظر برسد. این سریش قهوه ای رنگ، شکننده و سخت بوده و مقاوم به آب نبوده اما در نهایت این تنها چسب موجود تا جنگ جهانی اول بوده است. در آن زمان از چسب کازئین هم استفاده می شد که از شیر و سریش های نیتروسلولزی ساخته می شدند " قابل ذکر است که کازئین ماده اولیه تشکیل دهنده پنیر است" .
